بحران دفن زباله در شهرهای ایران؛ چالشها و راهکارهای پایدار
پایگاه خبری تحلیلی شجرنیوز: فرهاد زندی نظامی- در دنیای امروز، مدیریت صحیح پسماند شهری یکی از مهمترین چالشهای زیستمحیطی و بهداشتی به شمار میرود. با افزایش جمعیت و مصرفگرایی، میزان تولید زباله شهری به شکل نگرانکنندهای افزایش یافته است. در ایران نیز دفن زباله همچنان اصلیترین روش دفع پسماند است، روشی که پیامدهای زیانباری برای محیط زیست و سلامت عمومی به همراه دارد. دفن زباله، راهکاری ساده اما خطرناک شهرداریها بهویژه در شهرهای بزرگ، سالانه هزاران تُن زباله را جمعآوری و عمدتاً در سایتهای دفن زباله رهاسازی میکنند.
این روش گرچه در ظاهر ساده و کمهزینه است، اما در بلندمدت هزینههای گزافی به محیط زیست تحمیل میکند. نفوذ شیرابه به منابع آبی، انتشار گازهای گلخانهای مانند متان، و اشغال زمینهای کشاورزی از جمله پیامدهای غیرقابل انکار دفن سنتی زبالههاست. عملکرد سازمان مدیریت پسماند سازمان مدیریت پسماند به عنوان نهاد مسئول در شهرداریها، وظیفه دارد تا راهبردهای کاهش تولید، تفکیک از مبدأ، بازیافت و دفن اصولی را پیادهسازی کند.
با این حال، نبود زیرساخت مناسب، ضعف فرهنگسازی عمومی، و کمبود منابع مالی، موجب شده تا این سازمان بیشتر بر جمعآوری و دفن زباله متمرکز شود تا بازیافت و بازیابی انرژی.
راهکارهای پیشنهادی برای برونرفت از بحران
1. تفکیک زباله از مبدأ: فرهنگسازی عمومی در مدارس، رسانهها و محلهها برای جداسازی زبالههای تر و خشک.
2. سرمایهگذاری در صنعت بازیافت: ایجاد کارخانههای بازیافت با مشارکت بخش خصوصی و تسهیلات دولتی.
3. تولید انرژی از زباله: در شرایطی که بحران انرژی و آلودگی محیط زیست دو دغدغهی اصلی مدیریت شهری به شمار میآید، بهرهبرداری از زباله بهعنوان منبعی برای تولید انرژی میتواند راهکاری هوشمندانه و پایدار باشد.بسیاری از کشورها با استفاده از فناوریهایی مانند زبالهسوزهای مدرن، سیستمهای گازیسازی و تولید بیوگاز، موفق شدهاند بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز خود را از طریق پسماندهای شهری تأمین کنند. این روش نهتنها حجم زباله دفنی را کاهش میدهد، بلکه با تبدیل آن به برق یا حرارت، میتواند بخشی از هزینههای مدیریت پسماند را جبران کرده و به خودکفایی انرژی در سطح محلی کمک کند.با توجه به پتانسیل بالای تولید زباله در کلانشهرهای ایران، ورود به این حوزه میتواند یک نقطهی عطف در اصلاح سیاستهای زیستمحیطی کشور باشد.
4. ممنوعیت دفن زبالههای خطرناک: قوانین سختگیرانهتر برای دفن پسماندهای صنعتی، پزشکی و الکترونیکی.
5. تشویق به کاهش مصرف: حمایت از سبک زندگی پایدار و کاهش تولید زباله از مبدأ مصرف. جمعبندی مدیریت پسماند شهری نیازمند عزم جدی، آموزش همگانی، و سیاستگذاری هوشمندانه است. دفن زباله، اگرچه تاکنون راهحلی فوری و آسان به نظر رسیده، اما در واقع گرهای بزرگ بر پیکره سلامت محیط زیست زده است. وقت آن رسیده تا با نگاهی نو، دفن را به آخرین گزینه و بازیافت و کاهش را به اولویت نخست تبدیل کنیم.
با ما در شبكه های اجتماعی همراه باشيد: اينستاگرام شجرنيوز ، تلگرام شجرنيوز