نقش «ثبات ترکیب» در موفقیت تیم‌ها/ پرسپولیس مانند باشگاه‌های برتر اروپا و بی‌ثباتی در جمع آبی‌ها

به گزارش شجرنیوز به نقل از خبرگزاری فارس، ثبات در ترکیب تیم، یکی از مهمترین پارامترهای موفقیت به شمار می‌رود. فرگوسن یکی از بهترین مربیان تاریخ دنیا در زمینه ساخت تیم است. رایان گیگز، یکی از اسطوره‌های منچستریونایتد در خصوص او گفته که فرگی مهارت بسیار زیادی در زمینه ثبات در ترکیب دارد ومی‌تواند توانایی تیم را در بالاترین سطح حفظ کند. با باور کارشناسان این مهارت باعث شد تا فرگوسن در 26 سال مربیگری خود در منچستریونایتد رکوردی تاریخی را به ثبت رساند.

او در کتاب خود در خصوص این موضوع به مربیان دیگر هشدار داد که یک سرمربی باید بداند که قرارداد بازیکنانش کی تمام می‌شود و تا کی می‌تواند این بازیکن در راستای موفقیت تیم بدرخشد. همچنین عنوان کرده که یک مربی باید بداند که اضافه کردن کدام ستاره‌های جوان، می‌تواند به تیم کمک کند و شکل اضافه شدن آنها به گونه‌ای باشد که میانگین سن بازیکنان در حدود خوبی باقی بماند.

او در طول دوران تاریخی منچستریونایتد به 38 قهرمانی رسید و بازیکنان و مربیان پرشماری را به دنیای فوتبال معرفی کرد.

در زمینه ثبات در ترکیب مقاله‌های زیادی نوشته شده است. گاردین گزارشی نوشت با این عنوان که «ثبات در ترکیب» یکی از کلیدی‌ترین موفقیت‌های فوتبالی است.

گاردین عنوان کرد که روحیه تیمی، اعتماد به بازیکنان و ثبات در ترکیب مهمترین مسئله‌ای است که فوتبال امروز به آن احتیاج دارد.

مقاله‌های دیگری در خصوص «ثبات در ترکیب» و اهمیت آن نیز چاپ شده‌اند که می‌خواهیم از بین آنها، مقاله 3 دکترای انسان شناسی که در سایت CIES یا International Centre for Sports Studies به معنای «مرکز بین المللی مطالعات ورزشی» چاپ شده است را بررسی کنیم.

این مقاله توسط رافائل پولی، لوک راوان و راجر بِسون با عنوان «اهمیت ثبات در ترکیب با بررسی فوتبال اروپا» یا با اسم اصلی «The importance of squad stability: evidence from European football» نوشته شده است.

این 3 دکتر رشته انسان‌شناسی که به شدت در خصوص «مسائل معاصر در ورزش» تحقیق می‌کنند به این نتیجه رسیده اند که «ثبات ترکیب» با موفقیت رابطه مستقیمی دارد و اهمیت آن بسیار زیاد است.

باشگاه‌های لیگ‌های لهستان، بلغارستان، صربستان و رومانی در رده‌های بعدی بیشترین خرید در تابستان به شمار می‌روند. آنها با بررسی دقیق روی تیم‌های اروپایی به این نتیجه رسیده اند که تیم‌هایی که ثبات بیشتری در ترکیب خود دارند شرایط بهتری را برای رسیدن به موفقیت می‌گذرانند. طبق این مقاله از سال 2009 تا 2017 درصد خریدهای تابستانی به شدت افزایش یافته است. این درصد از 36.7 به 44.9 درصد رسیده و جالب اینجاست باشگاه‌های کشور قبرس در صدر این لیست قرار دارند.  (نسبت خریدها به کل ترکیب در طول 8 سال)

وقتی به این لیست نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم اتفاقا تیم‌های برتر اروپایی خریدهای کمتری نسبت به کل اروپا انجام داده‌اند.

در بین تمام کشورهای اروپایی، اولین لیگ معتبر بین برترین لیگ‌های این قاره از آن سری‌آ است. تیم‌های ایتالیایی با 45.3 درصد خرید در تابستان، در رده نهم قرار دارند و بیشترین خرید تابستانی بین معتبرترین لیگ‌های اروپایی را از آن خود کرده‌اند.

لیگ اسپانیا با میزان خرید 38.1 درصد در رده بیست و دوم و انگلیس با 35.6 درصد در رده بیست و پنجم جای گرفته است. آلمان نیز با 31.7 درصد در رده بیست و نهم اروپا جای دارد.

طبق این مقاله در سال 2009 یک تیم ترکیه‌ای 96.4 درصد ترکیب خود را در یک تابستان عوض کرد و نتیجه‌اش این شد که باشگاه «دیاربک‌اسپور» با 34 بازی و 27 امتیاز به دسته دوم لیگ ترکیه سقوط کرد. یا مثلا باشگاه «نفتوچیمیک بورگاس بلغارستان» در سال 2016 با تغییر 96.3 درصدی ترکیبش در رده دوم بیشترین تغییر در یک تابستان را به خود اختصاص داد. جالب اینجاست این تیم نیز در انتهای فصل لیگ بلغارستان به دسته دوم سقوط کرد.

از سمت دیگر تیم «هونکا فنلاند» در سال 2010 بدون هیچ خریدی در تابستان لیگ را آغاز کرد و فصل را با قرار گرفتن در رده چهارم به پایان رساند. یا مثلا فنرباغچه ترکیه در سال 2014 ثبات ترکیبش را به عدد 4.5 درصد رساند و آن فصل در رقابت شدید با گالاتاسرای در رده دوم قرار گرفت. یا مثلا رئال مادرید که به دلیل شیوع ویروس کرونا پس از 40 سال هیچ خریدی در تابستان نداشت. البته سیاست حفظ بودجه برای خریدهای کلان در تابستان 2021 نیز بر این امر کم تاثیر نبود.

البته بدیهی است که همیشه هم ثبات در ترکیب و کار کردن با یک عده بازیکن همواره موفقیت آمیز نیست و باید پوست اندازی و تغییر بازیکنان در یک لیست به صورت هوشمندی و با نگاه به آینده تغییر کند.

به همین علت سعی داریم که با بررسی ترکیب 5 سال گذشته تیم‌های برتر اروپایی و تیم‌های استقلال و پرسپولیس به یک شاخص دست یابیم.

در این مقایسه سعی داریم تعداد تمام بازیکنانی که در یک فصل بیش از 5 بازی در لیگ برتر برای تیم‌های مذکور انجام داده‌اند را حساب کنیم و میزان تغییر در یک ترکیب طی 6 فصل گذشته را بررسی کنیم.

*رئال مادرید

این باشگاه از فصل 2015-2016 در لالیگا از 48 بازیکن استفاده کرده که در این رقابت بیش از 5 بار به میدان رفته‌اند.

رئال مادرید با اینکه خرید کمی انجام داد که بخشی از آن به دلیل محرومیت در خرید بازیکن بود، توانست از سال‌های 2015 تا 2018 سه بار متوالی قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شود.

رئال مادرید از 48 بازیکن در 6 فصل استفاده کرده است. در فصل کنونی بازیکنی به ترکیب رئال مادرید اضافه نشده است.

تعداد بازیکن هر فصل برای هر تیم 25 نفر است و اگر 48 بازیکن کل را تقسیم بر 25 بازیکن هر فصل کنیم، عدد 1.92 بدست می‌آید.این به معنای «میانگین تعداد ترکیب کاملی که تیم در 6 سال در اختیار داشته» است. این عدد اگر تقسیم بر 6 فصل شود مقیاس 3.125 بدست می‌آید. این عدد بدین معناست که در هر 3.125 فصل یک بار ترکیب رئال مادرید دستخوش تغییر شده است.

می‌خواهیم همین کار را برای تیم‌های دیگر مطرح اروپایی انجام دهیم. این آمارها از فصل 2015-2016 تا فصل 2020-2021 برداشته شده است. در فصل کنونی نیز بازیکنانی محسوب شده‌اند که طی بازی‌های اندکی که برگزار شده حداقل یک بار در ترکیب قرار گرفته‌اند.

*بارسلونا: 53 بازیکن – 2.12 («میانگین تعداد ترکیب کاملی که تیم در 6 سال در اختیار داشته») – 2.83 فصل یک بار تغییر در ترکیب

*یوونتوس: 55 بازیکن – 2.2 – 2.72 فصل یک بار تغییر در ترکیب

*بایرن مونیخ: 46 بازیکن – 1.84 – 3.260 فصل یک بار تغییر در ترکیب 

*منچسترسیتی: 49 بازیکن – 1.96 – 3.061 فصل یک بار تغییر در ترکیب

* لیورپول: 48 بازیکن – 1.92 – 3.125 فصل یک بار تغییر در ترکیب

*پاری سن ژرمن: 61 بازیکن – 2.44 – 2.459 فصل یک بار تغییر در ترکیب

*دورتموند:  61 بازیکن – 2.44 – 2.459 فصل یک بار تغییر در ترکیب

*استقلال 

تیم استقلال از فصل 94-95 طی 5 فصل از 63 بازیکن استفاده کرده است. البته قاعده فوتبال اروپا را در اینجا نیز رعایت کردیم که بازیکن باید بیش از 5 بازی در لیگ انجام دهد.

در این تابستان استقلال 7 بازیکن را به اردوی تیم خود اضافه کرد که در این 6 فصل این بازیکنان تعدادش به 70 بازیکن می‌رسد.

اگر قاعده 25 بازیکن در فصل را رعایت کنیم استقلال 2.8 ترکیب کامل در این 6 سال در اختیار داشته است. این اگر تقسیم به 6 فصل شود به طور میانگین هر 2.14 فصل یک بار به طور کلی ترکیب استقلال تغییر می‌کند.

*پرسپولیس 

تیم پرسپولیس از فصل 94-95 با برانکو کار را آغاز کرد. این اولین فصلی برانکو از ابتدا با سرخ‌پوشان بود. این تیم در بازی انتهایی مغلوب استقلال خوزستان شد.

پس از آن به مدت 4 فصل به صورت متوالی پرسپولیس قهرمان لیگ برتر فوتبال کشور شد. 3 بار این کار با برانکو و یک بار نیز با گل محمدی صورت گرفت.

سرخپوشان در این 6 فصل از 54 بازیکن استفاده کرده اند. به عبارتی 2.16 ترکیب کامل در سال در اختیار داشته است. به عبارتی دیگر هر 2.777 فصل یک بار، به طور کلی ترکیب پرسپولیس تغییر کرده است.

بارسلونا پس از رفتن نیمار، مجبور به خرید بازیکنان گران‌قیمت شد. به همین خاطر است که تعداد بازیکنان این تیم از تیم‌های قدرتمند اروپایی بیشتر است. لیست خرید بازیکنان بارتومئو را می‌توانید در اینجا به صورت مفصل بخوانید.

از طرفی یوونتوس، سرمایه گذاری خوبی برای خط دفاعی و میانی خود انجام داد و در مجموع 15 بازیکن در خط دفاعی و از 27 بازیکن در خط میانی استفاده کرد.
اما بایرن مونیخ جزو باثبات‌ترین تیم‌های اخیر فوتبال اروپا نام دارد. این تیم کمی با پپ گواردیولا تغییر کرد ولی سپس آن شاکله حفظ شد و خریدهای زیادی توسط سران مونیخی انجام نگرفت.

در این مدت بیشتر بازیکنان اگر ستاره بودند به صورت قرضی خریداری می شدند. به مانند خامس از رئال مادرید، کوتینیو از بارسلونا و پریشیچ از اینترمیلان که واقعا هم به درد تیم بایرن مونیخ خوردند.

منچسترسیتی نیز با اینکه با آمدن گواردیولا خریدهای زیادی انجام شد ولی پس از گذشت زمان این ترکیب به ثبات رسید. در تابستان پپ بازیکنی را می‌خرید که جای خالی تیمش را پر کند.

به عنوان مثال پپ در فصل 2018-2019 تنها ریاض محرز را خرید و  در فصل بعدی آنجلینو، کانسلو و رودری را به تیمش اضافه کرد.
بیشترین بازیکنان او در خط دفاعی بوده‌اند که تعداد انها به 21 بازیکن می رسد.

*آیا ثبات در ترکیب فاکتوری مهم در لیگ کشورمان محسوب می‌شود؟ 

اما بحث در خصوص تیم‌های داخلی موضوع را کمی متفاوت می‌کند. در این 5 سال یعنی از فصل 94-95 اوضاع برای سرخ‌پوشان بر وفق مراد بوده و آنها در این سال‌ها یا نایب قهرمان شدند یا قهرمان؛ به همین علت می‌توان انتظار داشت که ترکیب آنها زیاد دستخوش تغییر نشده است.

از طرفی اگر بازیکنی این تیم را ترک کرده، بازیکنی در آن پست جایگزین آن شده است. شاید همین موضوع باشد که باعث شده که پرسپولیس در این سال‌ها به موفقیت نزدیک شود.

با مقایسه ثبات در ترکیب که توسط محققان در فوتبال اروپا بررسی شده می‌توان تخمین زد که پرسپولیس در 5 سال اخیر با شاکله مشخص‌تری نسبت به حریف سنتی خود فصل را به پایان رسانده است.البته این موضوع را می‌توان نقص و مشکلی در خصوص مدیریت باشگاه دانست.

استقلال از فصل 94-95 نزدیک به 70 بازیکن در ترکیب خود استفاده کرده است. این بازیکن با شرط بیشتر از 5 بازی در فصل انتخاب شده‌اند. استقلال در این سال‌ها با مدیریتی که داشته بازیکنان بیشتری را در ترکیب خود تجربه کرده است.

طبق گزارش‌هایی که محققان اروپایی بررسی کرده‌اند شاید یکی از موضوعات مهم عدم موفقیت‌ آبی‌ها همین مسئله عدم ثبات در ترکیب باشد.

فصل 99-1400 از 16 آبان برگزار می‌شود و باید دید کدام می‌تواند قهرمان لیگ برتر فوتبال کشور شود؟ آیا در لیگ ما ثبات در ترکیب مهمترین فاکتور در قهرمانی محسوب می شود یا خیر؟